ΕΛ 
Ιστορική παρουσίαση
Ο πρώην Δήμος πήρε το όνομά του από το ποτάμι που διασχίζει την περιοχή, το Νηλέα. Ο Νηλέας έχει τις πηγές του στο όρος Ξηρό, κοντά στον οικισμό των Αμέλαντων.
Στράβων 449-14
« Εισί δε νυν Ευβοΐται ποταμοί Κηρεύς και Νηλεύς ών αφ΄ού μεν πίνοντα τα πρόβατα λευκά γίνεται, αφ΄ού δε μέλανα.. »
Το μύθο αυτό με κάποιες μικρές παραλλαγές μας μεταφέρουν μερικοί από τους σπουδαιότερους γεωγράφους, συγγραφείς και χρονικογράφους της ιστορίας, όπως ο Στράβων, ο Αριστοτέλης, ο Λίβιος, ο Αντίγονος ο Καρύστιος κ.α. Είναι -μας λένε- δύο ποτάμια εκεί με μαγικές δυνατότητες. Ο Κηρέας και ο Νηλέας. Όταν τα πρόβατα πίνουν νερό από τον Κηρέα γίνονται λευκά και όταν πίνουν από το Νηλέα γίνονται μαύρα. Οι υπερφυσικές αυτές δυνατότητες των ποταμιών προβάλουν την πραγματική διάσταση των δυνατοτήτων της διαχρονικά εκπληκτικής ευβοϊκής φύσης και του θαυμασμού των αρχαίων συγγραφέων προς την Εύβοια, που όπως σαφώς τόνισε και ο Ισοκράτης «…η και προς την αρχήν την της θαλάττης ευφυώς είχε και την άλλην αρετήν απασών των νήσων διέφερε».
Στην καρδιά ακριβώς αυτού του φυσικού παράδεισου της Βορειοανατολικής Εύβοιας εκτείνεται η περιοχή του Δήμου Νηλέως με συνολική έκταση 130.000 στεμμάτων περίπου.
Η ονομασία της έδρας του δήμου Νηλέως οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της Αγίας Άννας, που βρίσκεται στον ομώνυμο Ναό. Ο θρύλος λέει ότι στον τόπο που είναι χτισμένη σήμερα η εκκλησία, από θαύμα της Αγίας Άννας σώθηκαν οι κάτοικοι από επιδρομή πειρατών. Στη συνέχεια βρήκαν τη θαυματουργή εικόνα μετά από όραμα κάποιας χωριανής. Ο Ναός μάλλον ήταν της Βυζαντινής περιόδου αλλά δυστυχώς το 1960 κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από τον καινούριο Ναό.
Η κατοίκιση στην περιοχή αρχίζει από την παλαιολιθική περίοδο. Η αρχαιολογική έρευνα στις θέσεις Αγκάλη, Άγιος Βασίλειος όπως και στο Σαρακήνικο του Δήμου Κηρέως, έφερε στο φως παλαιολιθικά εργαλεία κατασκευασμένα από πυριτόλιθο με την τεχνική Levallois. Η ύπαρξη μικρού οικισμού της νεολιθικής περιόδου πιθανολογείται στη θέση Άγιος Βασίλειος, όπου οι ερευνητές έχουν εντοπίσει πολλά εργαλεία τα οποία χρονολογούνται σ΄ αυτή την εποχή.
Η Αγία Άννα, στη θέση που βρίσκεται σήμερα, κτίστηκε το 1776 την εποχή των Ορλωφικών από λίγες οικογένειες που ήλθαν από την Παναγίτσα. Σύντομα εξελίχθηκε σ΄ ένα πλούσιο χωριό ιδιοκτήτης του οποίου έγινε ο Ιμπραήμ μπέης. Μετά την ένταξη της Εύβοιας στο Ελληνικό κράτος η περιοχή πουλήθηκε στον Ιωάννη Ξένο. Αργότερα σταδιακά οι εκτάσεις περιήλθαν στα χέρια των κατοίκων της.
Στην βόρεια άκρη της παραλίας Αγκάλης, στον όρμο του Αγίου Βασιλείου υπάρχουν τα ερείπια μίας εκτεταμένης οχύρωσης των κλασσικών χρόνων. Πρόσφατα οι ερευνητές ταύτισαν την περιοχή με την Ευβοϊκή πόλη Τρύγχαι ή Γρύγχαι. Η παρουσία στη θέση άφθονης κεραμικής της περιόδου της Φραγκοκρατίας και τα υπολείμματα μεσαιωνικής οχύρωσης ίσως συνηγορούν με την ταύτιση της θέσης και με την Φράγκικη οχύρωση Acalia, όπως σημειώνεται στους πορτολάνους. Στην περιοχή αξίζει κανείς να επισκεφθεί το μονόχωρο ναό του Αγίου Βασιλείου που βρίσκεται κοντά στα προαναφερθέντα ερείπια.
Επίσης η περιοχή της Κερασιάς έχει προικιστεί από τη φύση με παλαιοντολογικούς θησαυρούς. Τόσο το απολιθωμένο δάσος, όσο και τα απολιθωμένα θηλαστικά, παρουσιάζουν τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Η πανίδα της περιοχής, σύμφωνα με τις παλαιοντολογικές μελέτες περιελάμβανε Μαχαιρόδοντες (αιλουροειδή παρόμοια με λιοντάρια), Ελλαδοθήρια (καμηλοπαρδάλεις με κοντό λαιμό) και Χαλικοθήρια (ογκώδη δασόβια θηλαστικά που τρέφονταν με φύλλα δέντρων). Άλλα ζώα που ζούσαν στην περιοχή ήταν ελέφαντες, ιππάρια και ιχθιθήρια ( ένας πρόγονος της ύαινας). Σημαντική ανακάλυψη, μοναδική για τον Ελλαδικό χώρο, αποτελεί η ανεύρεση ενός κρανίου από ρινόκερο με δύο κέρατα, που σήμερα φυλάσσεται όπως και τα υπόλοιπα ευρήματα, στο Παλαιοντολογικό και Ανθρωπολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι επιστήμονες που ερευνούν την περιοχή, ισχυρίζονται πως δεν είναι μακριά από τη στιγμή που θα φέρουν στο φως και κάποιο απολίθωμα ανθρωποειδούς. Η κατοίκιση στην περιοχή χρονολογείται στην παλαιολιθική περίοδο. Σημαντικά είναι τα ευρήματα μέσης παλαιολιθικής περιόδου, κυρίως φολίδες πυριτόλιθου.
